Een van de grote thema’s in de archeologie is de omschakeling van voedselvergaring naar voedselproductie. De tot nu toe algemeen aanvaarde visie noemt dit veranderingsproces ‘neolithisering’, maar laat veel vragen onbeantwoord. In het onlangs bij Uitgeverij Uniepers verschenen boek De Swifterbantcultuur onderwerpen de auteurs deze visie daarom aan een kritische beschouwing; ze zetten de bestaande ideeën op hun kop en komen uiteindelijk tot opzienbarende conclusies.

De genoemde omschakeling begon volgens de reguliere opvatting tussen 9000 en 7000 voor Christus in het Midden-Oosten. Van hieruit zou de nieuwe bestaanswijze zich als een olievlek over de wereld verspreid hebben. Steeds meer groepen jager-verzamelaars werden door sturing van buitenaf tot voedselproducenten. Rond 5300 voor Christus zouden de eerste boeren zich op de lössgronden van Zuid-Limburg gevestigd hebben. Maar waarom duurde het een paar duizend jaar voordat heel Nederland ‘omgeturnd’ was? En waarom zien archeologen bij de hier destijds opererende groepen jager-verzamelaars maar zo weinig veranderen, ondanks dat ze op een bepaald moment vee hield en akkerbouw bedreven?

Niets is zo moeilijk als het loslaten van vertrouwde ideeën en gedachtegangen en er nieuwe kaders voor in de plaats zetten. Maar dat is precies wat de archeologen Hans Peeters en Willem-Jan Hogestijn doen en wat auteur Theo Holleman in dit boek voor hen verwoordt. Met de Swifterbantcultuur in de hoofdrol, onderwerpen zij de uitgangspunten van de algemeen geaccepteerde visie over de overgang van jagen-verzamelen naar voedselproductie aan een kritische analyse. Via een rondgang door de denkwereld van archeologen en een presentatie van de belangrijkste archeologische gegevens komen zij uiteindelijk tot hun verstrekkende conclusies. Van een ‘neolithische revolutie’ kan volgens hen nooit sprake zijn geweest. Veeleer moet worden gedacht aan een management van de natuurlijke omgeving, dat op uiteenlopende plekken in de wereld in de loop van vele tienduizenden jaren een steeds nadrukkelijker karakter kreeg. De tweede conclusie is dat de overgang naar voedselproductie nergens een proces hoeft te zijn geweest dat zich onder dwingende sturing van buitenaf voltrok. Als archeologische reconstructies van het verleden hebben het Neolithicum en neolithisering hiermee afgedaan!



Formaat 22 x 28 cm
Omvang 160 pagina’s
Illustraties fullcolour
Uitvoering paperback
Prijs € 29,50
ISBN 90 6825 279 8

Uitgever
Uitgeverij Uniepers
Postbus 69, 1390 AB Abcoude
Tel: 0294-285111 / Fax: 0294-283013
wendy.van.koningsbruggen@uniepers.nl
www.uniepers.nl